Po co warto obserwować ucznia? Jak obserwować, by zobaczyć? O tym wszystkim przeczytasz w poście: Po co potrzebna jest obserwacja ucznia. Dzisiaj krótki post o tym, jak NIE obserwować ucznia i sprawić, by obserwacja była tylko Twoją stratą czasu.
Kiedy zaczynałam swoją pracę 11 lat temu, świeżo po studiach, nie miałam pojęcia, czego nie wiem. Myślałam, że na studiach i podczas praktyk, nauczyłam się prawie wszystkiego, co przyda mi się w pracy. Okazało się jednak, że wiem mniej niż mi się wydaje. A raczej – wiem bardzo dużo, ale mało przydatnych w praktyce rzeczy. Studia przygotowały mnie świetnie do pracy naukowej, zdecydowanie trudniej było przełożyć teorię na praktykę w pracy z dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Poznałam wiele psycholożek, które nauczyły mnie wszystkiego od podstaw – metod terapeutycznych, sposobów zbierania danych, praktycznego podejścia do radzenia sobie z zachowaniami niepożądanymi. Teraz sama mogę dzielić się doświadczeniem i pomagać tym, którzy zaczynają swoją przygodę. Poniżej zebrałam 11 błędów związanych z obserwacją ucznia/dziecka, które najczęściej spotykam. Każdy popełnia błędy, szczególnie, kiedy się uczy. Sprawdź, czy któryś z nich jest Ci bliski. Świadomość, to pierwszy krok do zmiany. UWAGA: Opisy błędów są przejaskrawione – byś łatwiej mogła dostrzec swoje przekonania lub wzorce myślenia.
Błąd 1 – Brak przygotowania
Idziesz i obserwujesz ucznia na jakiejkolwiek godzinie lekcyjnej/przerwie. Nie masz hipotez do sprawdzenia, nie wiesz, czemu akurat tego ucznia obserwujesz i jaki problem zgłaszają nauczyciele/wychowawcy/rodzice.
Błąd 2. Nie robisz notatek.
Nie masz arkuszy do zapisywania obserwacji, a może nawet i kartki. Zakładasz, że zapamiętasz najważniejsze rzeczy.
Błąd 3. Robisz notatki, ale..
zapisujesz tylko najważniejsze informacje o zachowaniach niepożądanych, nie notujesz przebiegu lekcji ani zachowań innych osób.
Błąd 4. Nie znasz celu obserwacji.
Nie wiesz na jakie zachowania masz zwrócić uwagę. Nie tworzysz roboczych hipotez. Obserwujesz i tworzych hipotezy „na gorąco”.
Błąd 5. Oceniasz zachowanie ucznia.
Wpisujesz w notatkach, że uczeń przeszkadza na lekcji, jest arogancki i nie wykazuje szacunku, a do tego specjalnie dokucza kolegom. Trudno Ci oddzielić ocenę zachowania od zachowania.
Błąd 6. Nie analizujesz zebranych informacji.
Obserwacja się odbyła, kolejny obowiązek odhaczony. Kto by się przejmował opisywaniem zachowania wg modelu A-B-C, skoro i tak wiesz, że to wszystko wina ucznia/nauczyciela/systemu edukacji (zaznacz odpowiednie).
Błąd 7. Nie dzielisz się informacjami
Nawet z wychowawcą. Ani z nauczycielem, którego zajęcia obserwowałeś. Jeśli będzie chciał wiedzieć co myślisz o jego uczniu, przyjdzie i sam się zapyta.
Błąd 8. Mówisz nauczycielowi, jak beznadziejnie i nudno prowadził zajęcia.
Besztasz go, że powinien stosować zalecenia z opinii z poradni pp, a nie widzisz, żeby było stosowane jakiekolwiek. Konstruktywna krytyka przecież motywuje najlepiej. Dajesz rady wskazując najbardziej pracochłonną i wymagającą metodę, jaką tylko jesteś w stanie wymyślić, która dodatkowo kłóci się z przekonaniami nauczyciela o tym, w jaki sposób należy uczyć uczniów.
Błąd 9. Kończysz na obserwacji.
Używasz obserwacji w pojedynkę, nie jako część szerszego procesu diagnozy. Wpinasz kartkę w dokumentację ucznia, żeby było.
Błąd 10. Obserwujesz tylko raz.
Wiadomo przecież, że na matematyce, na przerwie i podczas lekcji muzyki, uczeń będzie się zachowywał w ten sam sposób. Zawsze. Zakładasz, że Twoja obecność nie ma wpływu na zachowanie uczniów i nauczyciela prowadzącego zajęcia. Po wdrożeniu interwencji dla ucznia nie sprawdzasz, czy zachowanie się zmienia. Czekasz na informacje od nauczyciela po półroczu.
Błąd 11. Uważasz że masz rację.
Jako psycholog, masz ZAWSZE rację. Nawet jak nie masz, to patrz punkt wyżej. Tylko Twoje metody i pomysły na interwencje są efektywne i odpowiednie dla ucznia. Nikogo nie pytasz o zdanie.
Wiesz już, czego NIE robić podczas obserwacji. A co robić? Przeczytaj kolejne wpisy:
Jak zrobić DOBRE notatki ze spotkania
Po co obserwować ucznia/dziecko?
#autopromocja
Zgadzasz się? Nie zgadzasz się? Stosujesz obserwację w swojej pracy i popełniasz czasem błędy? Co jest dla Ciebie najtrudniejsze w obserwacji? Zostaw komentarz 🙂
Jeśli potrzebujesz więcej, żeby poczuć się pewnie podczas obserwacji (jak w tej piosence: Więcej, jeśli się da. Proszę o więcej każdego dnia…) Czy jakoś tak, to zapraszam Cię do zapisu na listę zainteresowanych kursem OBSERWACJA.
