Jak napisać program zajęć psycholog szkolny

Program zajęć – musisz go napisać, jeśli jesteś psychologiem szkolnym, pedagogiem, nauczycielem przedmiotu… Nie uciekniesz od tego (albo tylko odwleczesz do pierwszej kontroli). Jak napisać program zajęć psychologa szkolnego? Poniżej zebrałam najczęstsze pytania o program zajęć prowadzonych rzez psychologa w szkole.

Czy muszę pisać program zajęć?

Po co to komu, czy ktoś to przeczyta? Czy nie mogę tak po prostu prowadzić zajęć, i odpowiadać na potrzeby dziecka?

Realia pracy w oświacie są specyficzne. Biurokracja i konieczność posiadania programu i sprawozdania ze wszystkiego, co się robiło może przyprawić o ból głowy. Lub zębów.

Jednym z takich zbędnych elementów może wydawać się program zajęć. Z jakiegoś powodu, miejsce na ów program znajduje się w każdym dzienniku zgodnym z przepisami oświatowymi. Zastanówmy się jednak głębiej – czemu ten program ma służyć?

Prawdopodobnie znajdziecie w sobie różne odpowiedzi – włączając w to taką, że na rozpałkę się przyda. Ale po co wymagają, żebyśmy pisali programy, za mało mamy zajęć?

Program obejmuje to co najważniejsze – cele pracy. Bez celu, mniej czy bardziej konkretnego, trudno prowadzić zajęcia. Pracując z jakąkolwiek grupą czy indywidualnie, zawsze masz jakiś ukryty czy uświadomiony program (ukryty zawsze, co do świadomego – bywa różnie… 😉 ).

Do jakich zajęć muszę napisać program zajęć?

Program należy napisać do każdych prowadzonych przez siebie zajęć, które odbywają się regularnie (nie interwencyjnie, kryzysowo, w ramach zastępstwa…). Zarówno tych rewalidacyjnych, z zakresu pomocy PP czy wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Program zajęć, czyli co dokładnie?

Program, to pewien spis – celów, form, metod pracy, wykorzystywanych pomocy.

Program zawiera cele ogólne i cele szczegółowe.

Wskazujesz, z jakich pomocy dydaktycznych będziesz korzystała.

Wpisujesz tam formy i metody pracy z dzieckiem/uczniem.

Pro-Tip: Dla wygody – możesz „z góry” zaplanować sobie tematy zajęć (włączyć też okolicznościowe – np.: Wielkanocny Zając i jajka pełne emocji.).

Do czego jeszcze potrzebny jest program zajęć?

Program zajęć jest potrzebny, żeby móc przeprowadzić ewaluację oddziaływań. Czy uczeń osiągnął cel? Czy potrzebuje większego/mniejszego wsparcia? A może bardziej przydałyby mu się inne zajęcia lub inna ich forma? (np. indywidualne vs grupowe).

Czy program zajęć musi być długi i szczegółowy?

Program zajęć naprawdę nie musi być bardzo szczegółowy. Może być – jeśli prowadzisz zajęcia wg konkretnego układu (np. Trening Zastępowania Agresji). Jeśli piszesz sama dla siebie – ma to być dokument, który pozwala Ci prowadzić zajęcia w określonym kierunku. Zazwyczaj sesje polegają na ćwiczeniu konkretnych umiejętności. Czasem – na szeroko rozumianej psychoedukacji. Innym razem w grę wchodzą oddziaływania krótkoterminowe. Warunki szkolne bardzo rzadko pozwalają na przeprowadzenie psychoterapii – każdy nurt rządzi się swoimi prawami, więc o takim rodzaju programu nie wspominam.

Czy mogę zmienić program w trakcie roku szkolnego?

Program zajęć nie jest po to, by go bezwzględnie przestrzegać. Jeśli dziecko/uczeń potrzebują czasu na nawiązanie relacji, na odreagowanie trudnego dnia w szkole, omówienia ważnego dla siebie problemu – ok, podążam za tym. Od tego jestem, nie od sztywnego realizowania założeń. Część tego “podążania za” zapisałam również w programie, ukryte pod słowami: nawiązanie pozytywnej relacji z uczniem, rozpoznawanie stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, rozwijanie umiejętności współpracy, rozwijanie umiejętności proszenia o pomoc…

Pamiętaj, że jako psycholog szkolny obowiązuje Cię zachowanie tajemnicy zawodowej, również, podczas pisania programu zajęć. Co oznacza, że nie wpisujesz treści wysoce spersonalizowanych, które zbyt dużo mogłyby o uczniu powiedzieć.

Jeśli okazuje się, że program zupełnie nie odpowiada na potrzeby ucznia – to go zmieniam. Podpinam go do dziennika z nową datą. Wpisuję też we wnioskach, że poprzedni był zbyt łatwy/trudny, uczeń nie mógłby zrealizować celu, lub że uczeń potrzebuje w pierwszej kolejności zrealizować inne cele, by uczestniczyć w życiu klasy i szkoły czy też spełniać obowiązek szkolny. Zazwyczaj program piszę dopiero wtedy, gdy poznam ucznia na tyle, by mniej więcej wiedzieć, jakie są jego potrzeby.

Jak napisać program zajęć?

Jak może wyglądać program zajęć w wersji minimum? Możecie podejrzeć poniżej taki, jakiego zazwyczaj używam. Sprawdźcie też, czy w Waszej placówce nie obowiązuje jakiś wzór, z którego macie obowiązek korzystać.